Wymiar czasu pracy w 2023 - przewodnik pracodawcy

Jaki jest dobowy i tygodniowy wymiar czasu pracy?

Według Kodeksu Pracy, wymiar czasu pracy przy zatrudnieniu na umowę o pracę nie powinien przekraczać:

• 8 godzin w ciągu doby w 5-dniowym tygodniu roboczym oraz
• 40 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym, który nie przekracza 4 miesięcy.

Warto pamiętać, że w przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, w każdej dobie należy zadbać o minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Dodatkowo, w każdym tygodniu pracownik powinien mieć przynajmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (np. w weekend). Pracując 6 lub więcej godzin dziennie, pracownik ma również prawo do 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy.

Jak wylicza się wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach?

W 2023 roku wypada 200 godzin pracujących (250 dni x 8 godzin), czyli o 8h mniej niż w roku poprzednim. Jak to się wylicza?

Dniami wolnymi w 2023 są:

• 1 stycznia (niedziela) - Nowy Rok
• 6 stycznia (piątek) - Święto Trzech Króli
• 9 kwietnia (niedziela) - Wielkanoc
• 10 kwietnia (poniedziałek) - Poniedziałek Wielkanocny
• 1 maja (poniedziałek) - Święto Pracy
• 3 maja (środa) - Święto Konstytucji 3 Maja
• 28 maja (niedziela) - Zielone Świątki
• 8 czerwca (czwartek) - Boże Ciało
• 15 sierpnia (wtorek) - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
• 1 listopada (środa) - Wszystkich Świętych
• 11 listopada (sobota) - Święto Niepodległości
• 25 grudnia (poniedziałek) - Pierwszy dzień Bożego Narodzenia
• 26 grudnia (wtorek) - Drugi dzień Bożego Narodzenia

Jak wygląda czas pracy w każdym z miesięcy w 2023?

Liczba godzin pracujących w poszczególnych miesiącach może się znacznie różnić. W tym roku pomiędzy najbardziej (marzec) a najmniej pracowitym miesiącem (styczeń) jest aż 32 h różnicy!

Godziny pracy w poszczególnych miesiącach:

Styczeń 2023 - 168 godziny pracy

Luty 2023 - 160 godzin pracy

Marzec 2023 - 184 godziny pracy

Kwiecień 2023 - 152 godzin pracy

Maj 2023 - 168 godziny pracy

Czerwiec 2023 - 168 godzin pracy

Lipiec 2023 - 168 godzin pracy

Sierpień 2023 - 176 godzin pracy

Wrzesień 2023 - 168 godzin pracy

Październik 2023 - 176 godzin pracy

Listopad 2023 - 160 godzin pracy

Grudzień 2023 - 152 godzin pracy

Ile godzin pracy jest w niepełnym wymiarze czasu pracy?

W przypadku 1/2 i 3/4 etatu tak jak w pełnym wymiarze godzin, liczba godzin pracy zmienia się z miesiąca na miesiąc. Można jednak łatwo wyliczyć liczbę godzin do przepracowania w każdym z nich. Wystarczy, że dla ½ etatu liczbę godzin pracy ustaloną dla pełnego wymiaru pracy w danym miesiącu podzielisz na pół. Z kolei dla pracowników zatrudnionych na 3/4 etatu pomnożysz miesięczną liczbę godzin przez ¾. Przykładowo, w czerwcu 2023 roku jest 168 godzin pracy. Dla połowy etatu będzie to więc 84h, a dla ¾ - 126h.

Szukasz pracownika? Opublikuj ogłoszenie na Pracuj.pl i znajdź właściwego kandydata do pracy

Zmiana wymiaru czasu pracy - co należy wiedzieć?

Zmniejszenie etatu może być koniecznością w sytuacji reorganizacji struktury zatrudnienia w firmie lub braku ciągłości finansowej. Pracodawca, który chce obniżyć wymiar czasu pracy danego zatrudnionego, nie musi uzyskać jego zgody.

Aby dokonać zmniejszenia etatu, należy podpisać aneks do umowy. Kodeks pracy przewiduje tutaj dwie opcje:

• na mocy porozumienia stron,
• w trybie wypowiedzenia zmieniającego.

Jeżeli pracownik nie przyjmie dobrowolnie nowych warunków współpracy, pracodawca ma prawo zastosować wypowiedzenie zmieniające. Polega ono na wystosowaniu pisemnej propozycji nowego wymiaru czasu pracy, które pracownik ma obowiązek zaakceptowania albo odrzucenia.

Jeśli pracownik zdecyduje się pójść na rękę pracodawcy, stosunek pracy nie zostaje przerwany.

Natomiast , gdy pracownik nie zgadza się na obniżenie wymiaru czasu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę z zastosowaniem odpowiedniego terminu wypowiedzenia.

Kodeks pracy przewiduje też sytuację, w której pracownik nie udzielił pracodawcy jednoznacznej odpowiedzi. W takim wypadku, po upływie połowy okresu wypowiedzenia, uznaje się, że pracownik zaaprobował propozycję pracodawcy. Należy pamiętać, że taka zmiana w umowie skutkuje koniecznością wyliczenia nowej podstawy składek ZUS.

Nadgodziny a wymiar czasu pracy - co mówi Kodeks pracy?

Jeżeli czas pracy danego pracownika przekracza normę dobową (8 godzin) lub tygodniową (40 godzin) to mówimy o godzinach nadliczbowych.

Są one dopuszczalne w trzech przypadkach:

• konieczności prowadzenia akcji ratunkowej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego,
• w razie ochrony mienia, środowiska albo usunięcia awarii,
• ze względu na „szczególne potrzeby pracodawcy”, dotyczące wyjątkowych okoliczności.

Nawet w sytuacji tych trzech wyjątków, pracodawcę i pracownika obowiązują limity. Godziny nadliczbowe nie mogą przekroczyć:

• 5 godzin w ciągu doby,
• 8 godzin w trakcie tygodnia,
• 150 godzin w roku kalendarzowym.

Co więcej, całkowitym zakazem pracy w godzinach nadliczbowych objęte są kobiety w ciąży i pracownicy młodociani. Takie obostrzenie ma miejsce także wtedy, gdy wyżej wymienione grupy pracowników wyrażą zgodę na dodatkową pracę.

Praca w godzinach nadliczbowych wiąże się też z obowiązkiem wypłacenia wyższego wynagrodzenia. Dodatek za nadgodziny wynosi 50 lub 100% wynagrodzenia.

50% dodatku za godziny nadliczbowe należy się pracownikowi w:

• dni robocze (także w niedziele i święta),
• dni wolne równoważące czas pracy,
• dni, które miały być dla pracownika wolne (poza niedzielą lub świętem).

100% dodatku za godziny nadliczbowe trzeba wypłacić zatrudnionemu, gdy nadgodziny przypadają:

• w porze nocnej (00-7.00),
• w niedziele i święta, niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• w dni wolne udzielone pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto.

Wymiar czasu pracy w 2023 – podsumowanie

Chociaż dobowy i tygodniowy wymiar czasu pracy na umowie o pracę są stałe, to już ilość godzin roboczych w każdym miesiącu jest inna. Zależy to od liczby pełnych tygodni w danym miesiącu, a także od dni ustawowo wolnych od pracy. Podobnie ma się sytuacja z osobami zatrudnionymi na pół lub ¾ etatu. Praca powyżej tych limitów możliwa jest tylko w trzech ściśle określonych sytuacjach i nie jest dozwolona w przypadku kobiet w ciąży czy osób młodocianych. Za godziny nadliczbowe pracownikowi należy się również wyższe wynagrodzenie albo dodatkowe dni wolne.